نسخه پیشگیری از سرماخوردگی در رساله ذهبیه امام رضا(ع)

فعالیت جسته گریخته داروخانه‌های گیاهان دارویی البته بدون نظارت‌ کافی و تلاش‌های مذبوحانه اطبای سنتی در حاشیه تحرکات لجام گسیخته پزشکی غربی، نتایج چندانی جز گرایش بیش از پیش به درمان‌های شیمیایی نداشته است.

چنین تلاش‌هایی بدون فرهنگ‌سازی و تجهیز به عقبه‌ عظیم آن در احادیث و روایات که ما مسلمانان میراث‌دار آنها هستیم، کورسو تلاشی بیش نیست که به سرمنزل مقصود نخواهد رسید و تنها نتیجه آن جایگاه درجه چندم داروهای گیاهی پس از داروهای شیمیایی است.

دستورات پیشگیرانه طب اسلامی در منابعی چون طب‌الرضا(ع) و طب‌الصادق(ع) و .. میراثی گرانبها است که باید با بازخوانی هر چه بیشتر آنها و انجام تحقیقات علمی شناسانده شوند تا با کاربرد صحیح این دستورات و پیشگیری از بیماری‌هایی چون سرماخوردگی از مراجعه به پزشکان برای درمان بیماری‌ها بی‌نیاز شده و از بسیاری عوارض داروهای شیمیایی مصونیت یابیم.

در آموزه‌های پزشکی امام رضا(ع) آمده است که با شروع سرما باید غذاهای پر انرژی مصرف کرد و مالیدن روغن و ماساژ استخوان‌ها در حال استراحت با روغن‌های شب بو،‌ زیتون و گل سرخ به تقویت و استحکام کمک می‌کند.(۱)

امام رضا علیه السلام برای تقویت سیستم دفاعی بدن و حفظ تندرستی دستورالعمل‌های مفیدی ارائه کرده‌اند که حجامت، رعایت اعتدال، تدابیر ماه‌ها و فصل‌ها و استفاده از میوه‌ها و غذاهای متناسب با زمان و مکان از این جمله‌اند.

یکی از مواد بسیار مفید برای پیشگیری از سرماخوردگی عسل است. امام رضا علیه السلام به نقل از پیامبراکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند: خداوند برکت را در عسل قرار داده است. درمان دردها در آن است.(۲)

و امام رضا(ع) برای آن توصیه‌هایی دارند و می فرمایند: کسی که بخواهد از سرماخوردگی و زکام در فصل زمستان‌ جلوگیری ‌کند روزی سه لقمه عسل بخورد.(۳)

البته امام رضا(ع) در ادامه برای عسل مفید معیاری را مشخص کرده‌اند و می فرمایند: برای تشخیص عسل خوب از بد کافی است که مقداری از آن را مقابل بینی بگیرید، هر گاه بوی تندش ایجاد عطسه کند، یا اگر با خوردن کمی از آن عسل حالت سکر و مستی به شما دست بدهد، و یا زبان شما را بسوزاند، در شمار عسل‌های خوب محسوب نمی‏‌شود و علاوه بر اینکه خاصیت ندارد، برای بدن نیز مضر است.(۴)

امام رضا(ع) همچنین توصیه می‌کنند که در فصل زمستان غفلتا از اطاق گرم به هوای سرد و آزاد قدم نگذارید.

در توصیه‌ای دیگر برای مبتلا نشدن به سرماخوردگی در فصل زمستان امام رضا(ع) فرمودند: گل نرگس ببویید، بوییدن این گل را به طور دائم انجام دهید تا از شرّ سرما خوردگی در امان بمانید. همچنین استشمام سیاه دانه آدمی را از سرما خوردگی ایمن می‌دارد.(۵)

منابع:

(۱)رساله ذهبیه امام رضا(ع)

(۲) مکارم الاخلاق جلد ۱ صفحه ۳۵۹ حدیث ۱۱۷۳

(۳) دانش نامه احادیث پزشکی: ۱ / ۳۴۴

(۴) بحار الأنوار، جلد ۶۲ ، صفحه ۳۲۴

(۵) طبّ الإمام الرضا علیه‏‌السلام، صفحه ۳۷ وص ۳۸