معرفی اجمالی روستاهای خور وبیابانک به زبان شعر
بیاضه شهر دارالمومنین است سخن هایشکوهی دلنشین است
عروسان و گلستان هر دو آباد تمام مردمان هستند آزاد
خوشا خنج و خوشا دادکین و ایراج که در اردیب زیبا هست یک کاج
بهین و منک هستند دامن کوه فراوان هست آنجا کبک و آهو
حسین آباد و هفت تومان چه زیباست تمام دشت و صحرا پر زگل هاست
خوشا آن بازیاب و آب شیرین که مسعود و شریف از نسل دیرین
برو آّبگرم تو از بهر زیارت ز شهزاده طلب میکن شفاعت
ببین گود جگارگ و تخمه هایش مکن تو از ازمین آن قپه هایش
ز مهرجان و ز دهنو گفتگو کن برو پازارو اش آب در صبو کن
خوشا گرمه خوشا آن چشمه سارش ز کوهو و ز سلخو مرغزارش
نیشابور و سگشک و روی کیشه که دل پر میزند بهرش همیشه
سلام آباد هم نزدیک خور است که آب جاریش بسیار شور است
خوشا خور و مهین دشت و کلاته که اشعار حبیبش چون نباته
بهادر جعفر آبادش چه زیباست شتر داری او مشهور دنیاست
که اهل فرخی هستند دانا همه فعال و با هوش و توانا
هنر در چاه ملک معمور باشد شتر داری او مشهور باشد
خوشا مصر و خوشا ریگ روانش خوشا اخلاق خوب مردمانش
برو جندق بکن یاد از صفایی به اقوامش بگو یغما کجایی
به جندق جملگی مهمان نوازند تماما با خدا و با نمازند
به توصیف دیار خطه خور که راه رفتنش صعب است و هم دور
نمونه باشد این مشتی ز خروار بیان کردست فرخ پی به اشعار
به من بر گو چه باشد موطن او؟ برند نام نکویش را ز هر سو
یقینا گرمه و ادلاد یغما مشخص میشود باشند هر جا
“” الهی یارب آمین یا رب آمین بحق سوره طا ها و یاسین “”
به مجموع قرای خطه خور نما چشمان بد خواهان او کور
—————————————————————————————————–
توضیحاتی که توسط آقای فرخ پی یغمایی برای برخی آبادی ها و کلمات بکار رفته در آن ارائه نموده:
۱-بیاضه:روستایی قدیمی که دارط قلعه ای تاریخی و دیدنی میباشد- شکوهی(مهدی ثقفی) از بزرگان بیاضه
۲-آزاد : فامیل اکثر اهالی عروسان
۳- خنج و داد کین : از مناطق خوش آب و هوا در ۲۰ کیلومتری گرمه
۴-بهین : ۵ کیلومتری ایراج قرار دارد- منک : محلی در نزدیکی دادکین
۵- حسین آباد : نزدیکی هفتومان بعد از ایراج قرار دارد و میرزا مهدی هنر ( نوه یغما) آنجارا آباد کرده و به حسین آباد هنر مشهور است
۶- بازیاب : مجموعه پنج مزرعه که دارای اب شیرین میباشد و آب آن به خور انتقال یافته است
۷-آبگرم: روستایی دارای آبگرم معدنی ومدفن شاهزاده ابراهیم برادر امام رضا (ع)
۸-گود جکارگ : طاهر آباد و چند مزرعه دیگر که دؤ آنجا تخمه آفتابگردان به عمل میآید-
قپه : گل آفتابگردان که تخمه داخل آن قرار دارد
۹- دهنو: مزرعه ای در ۳ کیلومتری مهرجان مسیر جاده خور- پازارو :خانه ای قدیمی در مهرجان دارای پایاب
۱۰-چشمه گرمه: چشمه ای زیبا و دیدنی درپای کوه ودل کویر-گرمه دارای خرماهای بسیارخوش طعم میباشد
بهتر از خرمای گرمه نیست در ملک چهان بی جهت تعریف از خرمای جهرم میکنند
۱۱- نیشابور – سگشک – روی پیشه : سه روستای نزدیک گرمه در مسیر خور
۱۲-سلام آباد : آبادی در ۵ کیلومتری خور. و استاد حبیب یغمایی اشعاری در وصف سلام آباد سروده
خور: مرکز شهرستان خور بیابانک که مقبره استاد حبیب یغمایی در آنجا قرار دارد
۱۳-کلاته: مزرعه نهررود که در ۳ کیلومتری خور در مسیر جاده طریق الرضا- میزا اسماعیل هنر ( پسر ارشد یغمای جندقی) آنجا را آباد کرده است و ورٍثه او کماکان از شرکاء این مزرعه میباشند
۱۴- جعفر آباد:در نزدیک خور واقع شده و شتر داری آن معروف است
۱۵- فرخی: مردمانی مهربان و با ایمان دارد- مرحوم حاج سید میرزا بزرگ خاندان قاضوی که دخترش
( کبری ) همسر میزا هادی فرمان ( نوه یغما) حاکم جندق و بیابانک بوده که از بزرگان فرخی میباشد
۱۶- چاه ملک : مردم فعال و پر تلاشی داشته و در ۴۰ کیلمتری خور بهطرف نایین قرار دارد که ۱۸۰ سال قبل توسط علی اصغر بیک یاور( بزرگ خاندان غلامرضایی ) آباد شده- همسر دوم میرزا هادی فرمان ( نوه یغما) بمام نوش آفرین ( بشری ) دختر علی اصغر بیک یاور بوده است
۱۷- مصر: نام مزرعه ای در نزدیک جندق داری جاذبه توریستی
۱۸- – صفایی پسر دوم یغما( شاعر و مرثیه سرا )
ابوالحسن یغما جندقی (۱۲۷۶-۱۱۹۶ هجری قمری ) در امامزاده سید داوود خور مدفون است
منبع: هیئت ۱۴معصوم بیاضه